جایگاه زن در درام و در اجتماع

معصومه بیات نویسنده سینما و تلویزیون که در آثار ارزشمندی چون "رگ خواب"، "قاتل و وحشی سریال "حوالی پاییز" و... به عنوان طراح ایده و نویسنده حضور داشته است درباره اینکه تا امروز چقدر نگاه جدی به مسائل زنان در آثار نمایشی صورت گرفته و چقدر می توان به این موضوع پرداخت به خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا گفت: اینکه هرسال در روز زن، چنین پرسشی از کسانی پرسیده شود ، و برود تا سال بعد و روز زن دیگر ، خود نمایانگر میزان اهمیتی است که جامعه  به جایگاه زن می دهد . پس بهتر است در ابتدا بیان کنم که تا چه اندازه در مورد موضوع جایگاه زنان در سینما و تلویزیون و شبکه خانگی ناامید هستم. البته این اشکالی نیست که فقط به قصه و فیلمنامه مربوط باشد ، کما اینکه در مورد مشکلات دیگر این آثار نیز باید بیش از فیلمنامه به کارگردانی و بازیگری و صاحبان قدرت و  سرمایه در این محیط توجه کرد .

او ادامه داد: تبعیض جنسیتی چیزی نیست که گمان کنیم در همه ارکان جامعه وجود دارد و بعد ناگهان در سینما غیب شود . مگر آنکه اهالی سینما کسانی باشند که از جایی دیگر و محیطی دیگر و با تربیت و فرهنگی دیگر وارد شده باشند که اینطور به نظر نمی آید. به عنوان مثال اخیرا  فیلمنامه ای کمدی نوشته بودم که شخصیت اول آن ، زن بود. کارگردانی که از من فیلمنامه ی کمدی خواسته بود، فقط با شنیدن اینکه شخصیت اصلی فیلمنامه ،زن است  منصرف شد. تهیه کننده ی حرفه ای دیگری  که فیلم های معتبری  در کارنامه خود دارد نیز توضیح داد که برای نقش اول کمدی زن  ، بازیگر مناسبی سراغ ندارد و موضوع فقط وجود مشکل در ژانر کمدی نیست، اصولا فیلم هایی که نقش اول آنها به عهده ی زن هاست ، مورد توجه تهیه کننده ها ( یا شاید مخاطب ، که درباره ی آن تردید دارم) نیست ، دلایل آن را باید کسانی برای مان شرح بدهند که دانش و شناخت ژرف تری نسبت به جامعه مان و وضعیت سینما دارند.

نویسنده فیلم "رگ خواب" اظهار داشت: اما از یک جنبه ای دیگر ، خیلی هم مطمئن نیستم که درباره ی مردها هم شخصیت پردازی های جالب توجهی ارائه شده باشد. به نظر می رسد سینما و تلویزیون و شبکه نمایش خانگی اسیر کپی کاری وحشتناکی از روی دست آثار غربی شده است و در بیشتر موارد این کپی سازی ها آنقدر شرم آور است که تماشاگر با خود می گوید یعنی واقعا تولیدکنندگان این کارها گمان می کنند که فقط خودشان فیلم ها و سریال های خارجی را دیده اند ؟! آنقدر که این سرقت ها در روز روشن انجام می شود انگار که دزدی، کارنکوهیده ای باشد. تازه، آخرالامر حاصل این سرقت ، غنیمت قابل اعتنایی هم از کار درنمی آید و نامش را می توان گذاشت ؛ معصیت بی لذت .

او افزود: دیگرانی هم هستند که از مشاهده ی صنعت سینمای موفق هالیوود ، به استنتاج شتابزده ای رسیده اند، آنها هیجان و جذابیت را با چپاندن ماجراهای پی در پی و بی دلیل  اشتباه گرفته اند یعنی تمایل سال های اخیر تولیدکنندگان آثار سینما و تلویزیون، نوعی شیفتگی بی معنا به "ماجرا" است و کمتر کسی  تمایل به شخصیت پردازی صادقانه و  ارزشمند  دارد ، این است که سهم مردان هم در واقع آنچنان چشمگیر نیست، گرچه به هرحال نقش هایی که مردان  ایفای آنها را به عهده دارند از کمیت بسیار بیشتری برخوردار است و در  مقایسه با آن زنان هیچ جایگاهی ندارند.

معصومه بیات نویسنده فیلم "قاتل و وحشی" خاطر نشان کرد: شاید کسانی که در تلویزیون ، به هر دلیلی دوست محسوب می شوند، آزادی پرداختن به نقش هایی در مورد زنان را داشته باشند ، چون در موارد خاصی به نظر می رسد  آدم های خاصی ،  از تنگناهای ممیزی تلویزیون به راحتی اجازه ی عبور می یابند. (اگر مراجعه کنید به مجموعه های چندفصلی و پرهزینه ی سیما متوجه خواهید شد.) 

این نویسنده ادامه داد: برخی از نویسنده ها اصولا کم حوصله اند، یکی از این کم کاری ها به ویژه در مورد شخصیت پردازی زنان ، خود را نمایان می سازد، اما کسانی هستند که حوصله اش را دارند و شب ها و روزهایشان را صرف ساختن شخصیت هایی می کنند که برای تماشاگر آشنا و واقعی است ، اما اجازه اش را پیدا نمی کنند و اصلاحیه های ناظران متن تلویزیون ، آنچنان حیرت انگیز و دور از ذهن است که هر کسی را از زندگی سیر می کند چه رسد به اینکه به جایگاه زنان در فیلم فکر کند. پس درباره ی تلویزیون صحبت نکنیم که داستانی است پر آب چشم .

بیات در پایان گفت: به همین دلیل است که اگر از من می پرسید چگونه می توان فیلم هایی داشت که در آن به  جایگاه زنان به گونه ای اصیل و ارزشمند پرداخته شده باشد، پاسخ من این است که باید به بخش های دیگر سینما مراجعه کرد و مشکل را در آن جاها جست، از فیلمسازها بپرسید و از تهیه کننده ها و از بازیگران زن سینما که می توانند دستمزدهای هنگفت شان را به صورت تهیه ی فیلم هایی با نقش های اصلی برای زنان، به این سینمای ورشکسته بازگردانند، ما که می نویسیم ، یا خاک می خورد یا در سلیقه ی تکراری تهیه کننده نمی گنجد یا کارگردان تغییرش می دهد ، یا مانند آخرین اثر توقیفش می کنند.

انتهای پیام//